Premedikasyon işlemi, ameliyat sürecinin başlangıç noktası şeklinde ifade edilebilmektedir. Hastaların ameliyat olabilmesi için anestezi temel unsurlar içerisinde bulunmaktadır. Ameliyat sırasında hastanın acı hissetmemesi ve ameliyatın kolay bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için anestezi gerekli bir işlemdir. Premedikasyon işlemi anestezi öncesinde kişilere uygulanan ilaç tedavisi aşamasıdır.
Premedikasyon Nedir?
Premedikasyon işlemi ilk defa 1920 senesinde Amerikalı Mc Meckan tarafından uygulanmıştır. Halk arasında premedikasyon, cesaret iğnesi olarak adlandırılmaktadır. Ameliyat öncesinde özellikle heyecanı ve korkuyu giderebilmek amacı ile ilaçların uygun yollarla hastaya uygulanması, sonuçta istenilen etkiyi elde etmek olarak tanımlanmaktadır.
Premedikasyon, işlem sırasında kullanılacak olan ilaçların emilimleri ve etki süreleri dikkate alınarak ameliyat sonrasında ortalama olarak 1 ile 2 saat öncesinde uygulanmalıdır. Farmakolojik premedikasyon hususunda günümüzdeki yaklaşım; ilaç seçimi ve verilecek dozun tayininde hastanın yaşına, cerrahinin tipine, anksiyete derecesine göre karar verilir. Ameliyat öncesinde hastaya uygulanan psikolojik destek uygulanacak olan ilaç gereksinimini de azaltacaktır.
Premedikasyonun Amacı Nedir?
Premedikasyonun amaçları şunlardır:
Sekresyonları azaltmak,
Operasyon öncesinde endişe, korku ve heyecanı gidermek,
Metabolizmanın yavaşlamasını sağlayarak anestezik madde gereksiniminin azaltılmasını sağlamak,
İstenmeyen refleksleri önlemek,
Postoperatif kusma ve bulantıyı önlemek,
Mide volümünü ve pH’ını azaltarak aspirasyon riskinin ortadan kaldırılmasını sağlamak,
Amnezi sağlamaktır.
Premedikasyonun amaçlarını sağlayabilmek için en fazla kullanılan ilaç grupları ise şunlardır:
Antikolinerjikler: Skopolamin, atropin, glikopirolat
Mide asidi ve volümünü azaltan ilaçlar
Dopamin antagonisti: Metoklopramid, butirofenon, fenotiazin
Sedatif ve hipnotikler: Sekobarbital, barbitüratlar
Narkotik analjezikler: fentanil, morfin, dolantin, buprenorfin
Antihistaminikler: Hidroksizin, difenhidramin
H1 histamin antagonistleri: Prometazin, siklizin, difenhidramin
Tranklizanlar: Haloperidol, droperidol
Aspirasyon riskini azaltıcı ilaçlar: Histamin H2 reseptör blokerleri; ranitidin, simetidin. Antiasitler; sodyum sitrat, magnezyum trisilikat.
Premedikasyon Nasıl Yapılır?
Premedikasyon, hastanın uykuya hazırlanması için son derece önemli olan bir aşamadır. Ağızdan ilaç şeklinde alınabilir. Aynı zamanda damar yolu açılarak da uygulamak mümkündür. Kişinin ameliyata alınabilmesi için anestezi oldukça önemli olan bir işlemdir. Premedikasyon da anestezi sürecinin evreleri içerisinde yer almaktadır. Premedikasyon işlemi için kullanılacak olan ilaçların hazırlanma aşamaları ise şu şekildedir:
Eller işlem öncesinde mutlaka yıkanmalıdır.
Kişi mutlaka eldiven giyilmelidir.
İlaç tabelasından hekim tarafından order edilmiş olan ilaç dikkatle okunarak tespit edilmelidir.
İlaç dolabından ilaç alınırken ilacın ismi ve ilacın son kullanma tarihi kesinlikle kontrol edilmelidir.
İlaç adı dikkatli bir şekilde okunmalı, ampul veya flakondaki ilacın enjektöre çekilmesinden önce ve çekildikten sonra bir daha kontrol edilmelidir. Hastaya uygulanacak doğru ilacın hazırlanmış olunduğundan emin olunmalıdır. Yapılan bu tedbir oluşabilecek hata ve aksaklıkların önlenmesi açısından son derece önemli bir alışkanlıktır.
İlacın enjektöre çekilmesinin ardından zaman kaybedilmeden bir etikete ilacın adı, 1 cc’de ne kadar ilaç olduğu, saati ve tarihi yazılmalı ve enjektöre yapıştırılmalıdır.
İlaç hazırlama aşamasında mutlaka antisepsi ve asepsi kurallarına uyulmalıdır.
Premedikasyon Uygulama Yolları Nelerdir?
Premedikasyon işleminde öncelikle hasta tespit edilir, ilaçlar hazırlanır ve uygulanacak olan ilaçlar detaylı bir şekilde hastaya aktarılır. Hastanın onayından sonra işlem başlatılır.
Premedikasyon intramüsküler, sübkütan, intravenöz, rectal ve oral yollarla uygulanabilmekte olup rektal ve oral yol genellikle pediatrik hastalar için tercih edilir.
