Solunum sistemini iyi bilen bireyler mutlaka tidal volüm terimine de hakimdir. Hatta tidal volümle ilgili her detayı bilebilmektedir. Solunumun kendine göre fonksiyonları vardır. Bu fonksiyonlar solunumun gerçekleşmesi adına çeşitli organlarda meydana gelir. Tidal volüm teriminin ise bu alanda yerinin ne olduğunu her birey merak etmektedir.
Tidal Volüm nedir?
Tidal volüm ismi Tıp alanında kullanılan Türkçe olmayan bir isimdir. Tidal volüm Türkçe olarak normal solunum hacmi demektir. Bilindiği gibi normal solunum esnasında inspirasyon ve ekspirasyon söz konusudur. İlk olarak bu iki terimin açıklanması lazımdır. İnspirasyon dışarıdaki havanın akciğerlere alınması işlemine verilen addır. Ekspirasyon ise akciğerlerdeki kirli havanın atılmasına denmektedir.
O halde tidal volüm normal solunum esnasında gerçekleşen ekspirasyonla verilen ya da inspirasyonla alınan hava hacmine denmektedir. Bir de inspirasyon yedek hacmi söz konusudur. Bu ise normal bir inspirasyon işleminden sonra maksimum düzeyde akciğerlere giren hava hacmini ifade etmektedir.
Solunum dediğimiz olay yani bir diğer ismiyle ventilasyon işlemi zaten havanın akciğerlere girip çıkmasıyla oluşmaktadır. Kirli hava akciğerlerden çıkar ve temiz hava akciğerlere girer. Solunum sisteminin döngüsü bu duruma bağlı olarak çalışır.
Tidal Volüm Nasıl Hesaplanır?
Bir hastanın tidal volüm hesaplamasında ilgili hastaya ait bazı verilere bakılmaktadır. Hastanın kilosu bakılan verilerden sadece bir tanesidir. Yani tidal volüm hesaplamasının yapılabilmesi için kişinin kilosunun bilinmesi ölçülmesi gerekmektedir. Daha sonrasında ise kiloya göre kg başına gerekli hava miktarı lazımdır. İşte tidal volüm kişinin kilosuyla kg başına gerekli hava miktarının çarpılmasıyla hesaplanmaktadır.
Yapılan araştırmalara göre yetişkin bir bireyde kg başına olacak şekilde 6 ile 10 ml hava gerekli olduğu bilinmektedir. Bu bilgiye göre 85 kg ağırlığındaki bir kişinin tidal volüm hesaplamasını yapalım. 85 kilo ile kişi için gerekli hava miktarı çarpıldığında ilgili kişinin tidal volüm değeri 850 ml olarak çıkacaktır.
Tidal Volüm Nasıl Ölçülür?
Tidal volümün ölçülmesi ilgili hastanın sağlığı açısından önemli ve gerekli olabilmektedir. Bu sayede solunum sistemiyle ilgili detaylı ve olması gereken özelliklere ulaşılmaktadır. Yukarıdaki başlıkta tidal volüm değerinin kişinin kilosuyla kg başına gerekli hava miktarının çarpılmasıyla ölçüldüğünü söyledik.
Bu bilgiler doğrultusunda kişinin kilosunu bulmak ölçüm aletleri sayesinde kolaydır. Fakat genel olarak normal bir yetişkinde ya da çocukta kg başına olması gereken hava miktarını bilmek ise biraz ezbere dayalıdır yani kesin bir bilgi olarak bilinmesi gerekmektedir.
Tidal Volüm Değeri Kaç Olmalı?
Bireylerde yaşa, cinsiyete, sahip oldukları hastalıklara, kiloya, boya ve diğer özelliklere göre kişiye özel olması gereken yani doğru olan tidal volüm değerleri vardır. Öncelikle bilinmesi gereken tidal volüm ayarları yapılırken solunum yetmezliği yapan klinik durum ve kan gazı değerleri gözetilerek gerçekleştirilmektedir.
Bu durumu örnekler ile açıklayalım. Örneğin KOAH hastalığında kg başına olan hava 5 ile 8 ml arasında verilmelidir diyebiliriz. ARDS durumunda ise bu değer kg başına 5 ile 6 ml arasında olmaktadır. Son olarak nöromuskuler hastalıklarda söz konusu değer 12 ile 16 ml olarak belirlenmiştir.
