Türkiye erken yaşta evlendirilenlerin mağduriyetlerini tartışırken ABD, “İlk cinsel deneyimi yaşamak için doğru bir zaman var mıdır?” sorusunu tartışıyor.
Yeni yapılan bilimsel araştırmalara göre ABD’de ilk cinsel deneyim eğer 15 yaşından önce gerçekleşmişse “erken”, 15-19 yaşları arasında olmuşsa “normal”, 19 yaşından sonra olmuşsa da “geç” sayılıyor.
Cinselliğe normal sayılan ya da geç sayılan zamanda başlayanlar için durum nasıl? Erken başlayan grupla, bu gruplar arasında ne gibi farklılıklar var?
Uzman Klinik Psikolog ve Hipnoz Uzmanı Mehmet Başkak, ilk cinsel ilişki deneyiminin genç insanlar için potansiyel riskleri ve faydalarını analiz eden araştırmalar hakkında şu bilgileri verdi:
Her ne kadar yetişkin cinselliği üzerine yapılmış araştırmalar seksin stresten kurtulma, sağlıklı bir vücuda sahip olma ve düşük ölümlülük oranlarını da içine alan bir dizi fizyolojik ve psikolojik faydası olduğunu ortaya koymuş olsa da, bu araştırmaların sonuçlarının ergenler için de geçerli olabileceğini söylemek çok tartışmalı olur.
Araştırmalar tutarlı bir şekilde 15 yaşından önce cinsel deneyim yaşayanların, cinsel hayata normal zamanda ya da geç giriş yapanlara göre gebe kalmayı önleyici yöntemleri kullanmaya daha az meyilli olduklarını gösteriyor. Yine bu gruptaki gençler arasında madde kullanımı ve bazı duygusal problemlerin görülme sıklığı diğer gruptakilere göre daha fazla.
Cinsiyet farklılıklarına gelince, ilk cinsel deneyimini erken yaşta yaşayan erkekler, geç yaşta yaşayanlara göre, agresif olmaya ve anti-sosyal davranışlar sergilemeye daha meyiller.
Cinselliğe erken giriş yapan kadınlarsa, geç giriş yapanlara göre, depresyon yaşamaya daha meyilliler fakat gruplar arasındaki bu fark zamanla azalıyor.
Cinselliğe erken yaşta başlayan erkekler ayrıca, erken başlayan kadınlara göre, bu durumdan dolayı daha az utanç ve suçluluk duyguları hissediyorlar ama yine her iki cins de ilk cinsel ilişkiyi faydalı bir deneyim olarak görüyor.
Denver Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, cinselliğe erken yaşta başlayanlar arasında depresyon, kendi içine kapanma ve kendini yalnız hissetme gibi içselleştirme belirtileriyle, agresiflik ve anti-sosyal davranışlar gibi dışsallaştırma belirtileri ayrıca madde kullanımı ve kendini değersiz hissetme riskleri daha yüksek.
Peki, bu sonuçlar bize ne söylüyor? Cinsel yaşama erken adım atmakla birlikte ortaya çıktığı görünen problemlerin gerçekten cinselliğe erken başlamaktan mı yoksa gençlik döneminde yaşanan ve kişilerin daha sonraki davranışlarını etkileyen başka problemlerden mi kaynakladığını net olarak söylemek mümkün değil. Bu problemler madde kullanımı, anti-sosyal davranışlar ya da çocukluk döneminde istismara maruz kalmak olabilir. Bu problemler ne olursa olsun, cinsel yaşama erken adım atan gençler zamanla bu problemleri geride bırakıyorlar.
Cinsel yaşama erken adım atmak tamamen kötü bir şey de değil. Her ne kadar cinselliğe erken başlayan gençler, geç başlayanlara göre kendilerini değersiz hissetmeye daha meyilli olsalar da, cinselliğe erken adım atmanın bazı faydaları da var, en azından erkekler için. 10. ve 12. sınıflar arasında cinsel hayata erken adım atanlar romantik ilişkiler yaşama açısından daha çekici ve diğerlerine göre ilişkilerinden ve cinsellikten daha büyük tatmin duygusu yaşıyorlar. Cinsel hayata erken başlayan kadınlarla, normal zamanda ya da geç başlayanlar kadınlar arasındaki cinsellikten ve duygusal ilişkilerden duyulan tatmin seviyesi arasındaki farklılık çok az. Kadınlar arasında benzer sonuçlara rastlanmaması kadın cinselliğiyle ilgili yaygın inançlarla ve ayrıca cinselliği erken yaşamaktan duyulan suçluluk ve utanma duygularıyla ilişkili olabilir.
Özet olarak araştırma sonuçlarına göre ilk cinsel deneyimlerini belli bir yaşa kadar erteleyen gençler sosyal beceriler açısından daha donanımlılar ve doğum kontrolü ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara önlem alma konusunda da daha bilinçli kararlar vermeye meyilliler. Cinsel eğitim programları burada bahsi geçen araştırmalar gibi benzer araştırmaların sonuçlarını gençlerle tartışarak daha faydalı hale getirilebilir ve gençlere cinselliğe ne zaman adım atacakları konusunda kendi kararlarını almada fayda sağlayabilir. Gençlere cinsellik hakkında doğru bilgi verilmesi, riskleri ve sağlıklı yöntemleri hakkında düzenli eğitim imkanı sunulması gerekiyor.”
Psikolog Mehmet Başkak, cinsel yaşama erken, normal ya da geç zamanda adım atmanın hem risklerini hem de yararlarını bilmenin gençlere hayatlarındaki en önemli kararlardan biriyle ilgili daha bilinçli tercihler yapma imkanı verdiğini sözlerine ekledi.
Mehmet BAŞKAK / Uzman Klinik Psikolog
